Халықаралық мамандар­дың пікірінше, теңге ТМД аумағындағы тұрақты валюталар қатарында. Негізі ұлттық валютаның дайындалуы аса құпия түрде болған. Алғашқыда 70 жылдан астам пайдаланып келген кеңестік ақша – рубльді қолдана бермек болғанбыз.  Бірақ Ресей 15 одақтас республикалардың әрқайсысының өз ақшасы болсын деген­ талап қойды.

1991 жылы теңге дизайнын әзiрлейтiн мамандар тобы құрылды. Осы топқа кiрген Тимур Сүлейменов, Меңдiбай Әлi, Досбол Қасымов, Ағымсалы Дүзелханов пен Хайролла Ғабжәлел ұлттық валюта дизайнын әзiрлеуге кiрiстi. Ал тиынның дизайнын жасау Айрат Исмамбетов пен Виктор Ивженкоға тапсырылды.

Алғашқы тең­ге­­нi «Harrison&sons» компаниясы Англияда басып шығарды. Қазақтардың төл теңге­ні қағазға ба­сып беру тура­лы тапсырысы­ компа­нияның әлем­дік­ дең­гейде атын шы­ғаруға себеп болды. Теңгенің арқа­сын­да аталмыш компания Ұлыбритания ханымының Алтын белгісімен марапатталып, біздің ұлттық валютамыз Британия корольдігінің ең үздік экспорттық өнімі аталды.

Жер шарына атын шығарған теңгеге құрмет ретінде ағылшын компаниясының бас ғимаратында біздің ақшамыздың суреті салынған тақта ілінді. Содан айналымға енгізілген қағаз ақша түріндегі тиындар уақыт өте келе темір ақшаға айырбасталса, арада көп ұзамай, ұсақ ақшалар түгел темірге көшірілді.

Ұлттық валютамыз айналымға енгізілгенше ағылшындар мен Қазақ елінде болып жатқан оқиға туралы тірі жан білмеген. Лондоннан жеткізілгеннен кейін теңге 8 күннің ішінде еліміздегі барлық банкке түгел таратылды. Осылайша, ұлттық валютамыз отандастар қолына тиді.

Күллі қазақтың мақтанышына айналған тұңғыш теңге­нің тұңғыш келбеті бүгінде музейлерде сақтаулы.

Ол­­ар­да­ әл-Фа­ра­би, Сүйін­­бай, Құр­­­манғазы, Шо­­қан, Абай жә­не Әбіл­хайыр мен Абы­лай хан­дар­дың су­реті болған. 90-шы жылдары біздің теңге дизайны жағынан ТМД-дағы ең көрікті ақша болып танылды. Майда ақша­ларымыз да бар. Алғашқысы қағазға басылса, кейінгісі темірден түйілді.

Алайда, ол майда ақша кейіннен айналымнан шығып қалды. Теңгенің де кескіні өзгерді. 3 теңгелік номинал жоғалды. 1-ден 100 теңгеге дейінгі қағаз ақшамыз темір теңгеге айналды. Ал, құны 200, 500 және 1000 теңгелік ақшаларда әл-Фараби бабамыз ғана бейнеленді.

Бүгінгі теңге тұтастай Қазақстан мен оның барша азаматтарының дербес тіршілі­гінің, мемлекет тәуелсіздігінің айғағы бо­лып отыр.

Жаратылыстану -гуманитарлық кафедрасының, жалпы білім беру пәңдердің оқытушысы:  Ахметов Ж.М.