«Мықты әрі бақытты отбасы - еліміздің амандығы мен өркендеуінің негізі»,-деп жазды Қазақстан Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев Twitter-дегі парақшасында.  Мемлекет басшысы берік және бақытты отбасы-үйлесімді қоғамның басты құрамдас бөлігі және мемлекеттің сенімді тірегі екенін атап өтті.

Бақытты отбасы тұжырымдамасы 

Жетілу жасы келеді және әрбір қалыпты ересек адам физиологиялық қажеттіліктерге сүйене отырып, отбасын құруға дайын және саналы түрде ата-ана болуға ұмтылатын уақыт келеді.

 Ерлі – зайыптылар мен ата-аналар кез келген мемлекеттің азаматтық қоғамының ең үлкен және негізгі бөлігі болып табылады.  Барлығы бақытты отбасында өмір сүргісі келеді!  Сондықтан отбасы мәселелері бүгінде бірінші орынға шығады.

 Ересектер ерте жастан бастап балалардың талантын уақтылы анықтап, дұрыс дамыта алуы үшін, болашақ ерлі-зайыптылар мен ата-аналар ретінде жастарға кәсіптік білім беруді бастау керек.

Өкінішке қарай, түлектердің тек 50-40% - ы өз жұмысы ретінде бірінші мамандықты таңдайды.  Халық ішінде «Екі нәрседен: жар таңдаудан және болашақ мамандық таңдаудан - қателеспеу керек» деген жақсы сөз бар.

 Статистикаға сәйкес, 18-35 жас аралығындағы барлық адамдардың 90% - дан астамы өмірдегі ең маңызды ата-аналық мақсатын орындау үшін, өз отбасыларының болуын қалап, отау құрады.  Сонда қалайша жауапты ерлі-зайыпты, ақылды ата-ана болуға, бақытты отбасын қалай дұрыс құруға болады?

Өкінішке қарай, отбасын оның қалыптасуының негізгі кезеңдері мен барлық процесінің бейнелері мен сызбалары арқылы суреттеу әлі күнге дейін сарапшылармен ғылыми келісілген және көпшілік ата-аналар қауымдастығы қабылдаған модель түрінде ұсыныла алмады.

 Біз бәріміз жеке тұлға ретінде ерекшеленеміз.  Ғалымдар мен философтар бірнеше мыңжылдықтар бойы күресіп келе жатқан керемет жұмбақ - бақытты отбасын қалай құруға болады?

 Бақытты отбасы-бұл идеалды модельдің бейнесіне қол жеткізетін нақты отбасы. Өмір тәжірибесі бақытты отбасы моделін 10 шарт құрайтынын анықтады:

1. Сүйіспеншілікке бөленген ерлі-зайыптылар көрсететін махаббат пен қасиеттер.
2. Жақсы әкенің қасиеттері.
3. Жақсы ананың қасиеттері.
4. Бірыңғай отбасылық құндылықтар.
5. Үйдегі бірлескен істер.
6. Отбасының жалпы бюджеті.
7. Дені сау отбасы-дені сау балалар.
8. Сіздің әлеуетті талантты балаларыңыз.
9. Туыстарына, достарына, жұмысына, қоғамға және мемлекетке деген көзқарас.
10. Тиімді басшылық және отбасы философиясы.

Тағы да метафораға оралайық: адам денсаулығы үшін оның барлық қажетті органдары өз орнында болуы керек, сондықтан мықты және бақытты отбасында оның қалыптасуының, тұрақтылығы мен дамуының барлық негізгі шарттары сақталуы керек.

Осы ұсыныстарға сүйене отырып, әр отбасы бақытты отбасы туралы түсініктеріне интуитивті, өзіндік сынақтар мен қателіктер арқылы жетеді. Бақытты отбасы ерлі-зайыптылардың жеке және бірлескен қажырлы еңбегінің нәтижесінде пайда болады. Еңбек нәтижелері ерлі-зайыптылардың бір-біріне көмектесуге деген құзыреттілігі мен тілегі Махаббат пен ортақ отбасылық құндылықтар тұрғысынан барлық негізгі отбасылық және жеке мәселелерді шешуге мүмкіндік беретінін анық көрсетеді.

Бүгінгі таңда «Бақытты отбасы менеджменті» авторлық білім беру бағдарламасының теориялық негіздерін үйрену және меңгеру шынымен қалайтын, бірақ оның отбасы оның өміріндегі ең жақсы істердің біріне айналуы үшін қалай және не істеу керектігін әлі білмейтін кез келген адамға көмектесе алады. Бақытты отбасын құру үшін әрбір ата-ана жұбайы келесі мамандықтарды-тұлғааралық қатынастар психологиясына және отбасылық тәрбие мен балалардың шығармашылық даму педагогикасына негізделген мамандықтарды игеруі керек:

1. «ШӘКІРТ - ТАҒЫЛЫМДАМАШЫ»- екінші жартысын іздеу
2. «ЖАС ҚЫЗМЕТКЕР» – қамқор жас жұбай
3. «ШЕБЕР ҚОЛДАР» – жауапты жұбай
4. «МАМАН– ТӘЛІМГЕР» – ақылды ата-ана
5. «ТИІМДІ КӨШБАСШЫ» – дана отағасы

Жастардың көпшілігі үйлену тойын отбасын құрудың басты нәтижесі деп санайды.  Шын мәнінде, жарқын, мерекелік және өте қымбат Некелесу күні – бұл «ерлі-зайыптылық»деп аталатын жолға ашық есік арқылы алғашқы қадам.  Бұл жол - әр отбасы үшін өзіндік  жол  және оны жалғыз немесе екіншісінің пәрменімен өту мүмкін емес.  Бұл жолда әртүрлі кедергілер мен қауіптер болады және оларды аз шығындармен жеңу үшін, сіз оларға дайын болуыңыз керек, демек, қажетті құзыреттіліктерді алдын-ала үйреніп, жауапты жұбайыңыз бен ақылды ата-анаңыздың қажетті қасиеттерін алуыңыз керек.

   Сонымен, бақытты отбасын құру үшін неден бастау керек?  Онымен бірігу және жақын болу  үшін жан серігіңізді табу – әрбір болашақ отбасының басты міндеті.  Болашақ жұбайыңызды дұрыс және дәл таңдау-бұл сенімді бастама және сіз бірге бақытты отбасын құра алатындығыңызға үлкен сенім.

Сіз өзіңіздің барлық ақыл-ойыңыз бен біліміңізді, ең жақсы күйеу/әйел болуға дайын екеніңізді, табиғат берген адам рөлін орындап қана қоймай, ақылды және қамқор ата-ана болуыңыз керек.  Өйткені философ В. Буш: «Әке болу қиын емес, әке болу – үлкен еңбек»деп, дұрыс анықтама берген.

       Отбасылық бақыттың ең алғашқы және басты шарттарының бірін орындау үшін, ер мен әйел арасындағы негізгі айырмашылықтар мида екенін, яғни өмір мен қоғам құбылыстарына іс жүзінде әртүрлі дәрежеде жауап беретіндігін түсіну қажет.

 Табиғат дәстүрлі түрде әртүрлі жауапкершілік салалары бар еркек пен әйелді дүниеге әкелді және ол мақсатын өзгертпейді: күйеуі – отбасы егесі, ол өмірдің қайнар көзі, ол отбасына жауап береді, қамқорлық жасайды, қамтамасыз етеді және қорғайды, ал әйелі – болашақ өмірдің негізі, сондықтан ол күйеуіне көмекші, ол ошақтың қамқоршысы және отбасының көркі.

    Отбасылық құндылықтар-бұл сіздің отбасы туралы, ортақ мақсаттар және бірлескен өмір мен өзара әрекеттесу жағдайында оларға жету жолдары туралы бірыңғай түсініктеріңіз.  Сенімге, адалдыққа, сүйіспеншілікке, некеге, құрметке және аналықтың қасиеттілігіне негізделген ұрпақтар жалғасы – дәстүрлі отбасылық құндылықтардың тізімі.  Бірақ ең басты отбасылық құндылықтар: өз отбасы үшін маңыздылық сезімі, жауапкершілік, жалпы мәселелерді шешуге икемділік, адалдық, қарым-қатынас, кешіре білу, еркіндіктің болуы, жеке кеңістік, үйдегі тәртіп, материалдық жеткіліктілік деңгейі және жомарттық, ата-баба дәстүрлерін сақтау және дамыту.

Отбасы, әрине, тәуелсіз ошақ, бірақ бәрібір біздің отбасымыз және әрқайсымыз қоғамда өмір сүреміз.   Көру, түсіну, демек, ең аз қажетті және мүмкін сыртқы ортамен өзара тиімді байланыс орнату мүмкіндігі-бұл ерекше талант.

 «Табысқа жету мүмкін емес, бақыт құсын ұстау мүмкін емес.   Ол өздігінен келеді-егер сен өзіңнен әлдеқайда асып түсетін мақсатқа соңына дейін берілсең».

 Біздің отбасымыздың құндылықтары-бұл, түптеп келгенде,  бізде бар ең маңызды нәрсе.  Бұл сиқырлы таяқшаға айналуы мүмкін келісілген біртұтас құндылықтар, оның басшылығымен болашақ ерлі-зайыптылардың әрқайсысы өзінің мінезін өзгерту және жауапты жұбайы мен ақылды ата-анасының қасиеттерін жеке қалыптастыру үшін «жоғары міндеттемелерді» қабылдайды.

Г.А.Муратова,

әлеуметтік педагог